©Nuon | Heijmans

Doorrekening Klimaatakkoord: Klimaatdoelen waarschijnlijk niet gehaald, elektrisch vervoer lichtpunt

Nieuws|Laatste update:

De doorrekening van het ontwerp Klimaatakkoord laat dat Nederland in 2030 naar verwachting een afname van de uitstoot van broeikasgassen van 31 – 52 megaton CO2-equivalenten bereikt. De opgave van 48,7 megaton wordt volgens het het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Planbureau (CPB) waarschijnlijk niet gehaald. Elektrisch vervoer wordt als een lichtpuntje gezien omdat de verwacht CO2-reductie – uitgedrukt in megaton – hoger is.

De verwachte nationale kosten van de voorstellen uit het ontwerp Klimaatakkoord zijn met 1,6 tot 1,9 miljard euro fors lager dan wat berekend werd voor het klimaatakkoord-op-hoofdlijnen van medio 2018 (red. destijds ging men uit van kosten van 3 tot 3,9 miljard euro). Belangrijke oorzaken daarvan zijn lagere kosten voor hernieuwbare elektriciteit - zoals windenergie en zonne-energie - en in de industrie. Ook was het voor PBL en CPB nu mogelijk het pakket voor mobiliteit te analyseren, dat per saldo juist baten oplevert.

In de sector mobiliteit is er volgens de onderzoekers met 4,2 tot 8 megaton en een doel van 7,3 megaton sprake van een forse emissiereductie. De bandbreedte komt hier door onzekerheid over de snelheid waarmee het aantal elektrische personenauto’s in Nederland zal toenemen, de mate van inzet van biobrandstoffen en de omvang van stedelijke zones voor zero-emissies van het goederenvervoer.

Elektrificatie wagenpark
‘Met de in het ontwerp Klimaatakkoord voorgestelde instrumenten wordt aanschaf en bezit van volledig elektrische voertuigen verder gestimuleerd door subsidies en vrijstellingen, terwijl tegelijkertijd aanschaf, bezit en gebruik van benzine- en dieselauto’s duurder wordt gemaakt’, schrijven het PBL en CPB in het rapport. ‘Daarmee wordt de elektrificatie van het wagenpark versneld. In combinatie met EU-normering en de overige maatregelen voor personenverkeer wordt naar verwachting een emissiereductie gerealiseerd van 1,9 – 3,4 megaton. Door de aangescherpte EU-normen voor bestel- en vrachtauto’s neemt de uitstoot door transport met 0,9 tot 1,4 megaton af ten opzichte van het basispad. De introductie van een vrachtautoheffing op het hoofdwegennet leidt tot een afname van het vrachtverkeer waardoor de uitstoot met 0,1 tot 0,3 megaton vermindert. De voorgestelde instelling van nulemissiezones voor goederenvervoer in steden draagt potentieel ook bij aan een substantiële vermindering van de uitstoot. De onzekerheid over de emissiereductie die hiermee gerealiseerd wordt is echter groot, 0,1 tot 1,0 megaton.’

Aankoopsubsidie
Vervanging van belastingwijzigingen door een generieke aankoopsubsidie op elektrische auto’s (derde vraag) zou een bedrag van 8.500 euro aflopend naar 3.300 euro per auto in 2030 vragen. Het PBL en CPB schrijven hierover: ‘Deze variant leidt tot meer free-riders in de zakelijke markt, en tot een kleinere stimuleringsimpuls voor de niet-zakelijke rijders. De emissiereductie zal hierdoor 0,2 megaton lager liggen. … Ten slotte is voorstelbaar dat door een groter aantal schone auto’s in Nederland elders in de Europese Unie een geringer aantal schone auto’s verkocht hoeft te worden (red. het zogenaamde waterbedeffect).’

Maatregelenpakket
Het stimulerende deel van het maatregelenpakket in het ontwerp Klimaatakkoord bestaat uit een aanschafsubsidie, verlaagde bijtelling voor zakelijke rijders, vrijstelling van de aanschafbelasting (bpm) tot 2025, en vrijstelling of verlaging van de motorrijtuigenbelasting (mrb). De aanschafsubsidie voor particulieren wordt zodanig vormgegeven dat elektrische auto’s zo lang mogelijk voor het Nederlandse wagenpark behouden blijven; de wens is minstens 8 jaar. Indien hier niet aan wordt voldaan dient de subsidie (deels) te worden terugbetaald (kettingbeding).

In het PBL- en CPB-rapport staat hierover het volgende: ‘Op langere termijn is stimulering wellicht niet meer nodig, omdat de aanschafprijs van elektrische auto naar verwachting de komende jaren blijft dalen. Om oversubsidiëring te voorkomen worden daarom de subsidies en fiscale kortingen eerst langzaam, maar vanaf 2025 in een versneld tempo afgebouwd. Het maatregelenpakket zorgt ervoor dat ongeveer 2/3 van de nieuw verkochte personenauto’s volledig elektrisch is (bandbreedte tussen de 50 en 75 procent). Het aantal elektrische auto’s in het wagenpark in 2030 komt hierdoor op 1,2 tot 1,7 miljoen, wat neerkomt op zo’n 13 tot 18 procent van het totale personenautopark.’

Effect hoger dan verwacht
‘Het effect van het stimuleringspakket (red. elektrisch rijden) is met 2,4 megaton groter dan in het ontwerk Klimaatakkoord is geraamd (2,0 megaton)’, stellen de onderzoekers vast. ‘Een kwart van de verhoging komt doordat de verlaging van de energiebelasting op elektriciteit zoals door de sector gebouwde omgeving in het ontwerk Klimaatakkoord is voorgesteld elektrisch rijden goedkoper maakt. De rest komt doordat het jaarkilometrage van elektrische auto’s waarschijnlijk hoger zal zijn dan eerder aangenomen, mede omdat vooral zakelijke rijders elektrisch gaan rijden en deze groep een hoog jaarkilometrage heeft.’

Lees ook:
Ontwerp Klimaatakkoord | Breed maatregelenpakket voor elektrisch vervoer met aanschafsubsidie voor particulieren

‹ Naar overzicht