Laadpleinen voor vrachtwagens tonen potentie, maar opschaling blijft uitdaging
Publieke laadpleinen voor elektrisch vrachtvervoer zijn technisch goed te realiseren, maar hoge energiekosten en netcongestie vormen nog steeds grote hindernissen voor grootschalige uitrol. Dat blijkt uit tussentijdse bevindingen van TNO binnen het innovatieproject Living Lab Heavy Duty Laadpleinen.
Praktijkervaring in kaart gebracht
In samenwerking met Rijkswaterstaat heeft TNO voor het eerst uitgebreid onderzoek gedaan naar alle facetten van publieke laadpleinen voor zwaar transport – van technische haalbaarheid tot economische rendabiliteit. De resultaten bieden waardevolle inzichten voor marktpartijen, transportbedrijven en beleidsmakers.
Gedurende ruim een jaar is data verzameld bij zes operationele laadpleinen van WattHub, Shell, Milence, Truckparking Rotterdam, BAT en CircleK. Uit deze praktijkmetingen blijkt onder meer dat vrachtwagens doorgaans slechts een deel van hun accucapaciteit gebruiken, waardoor zij in 30 tot 45 minuten vaak genoeg kunnen bijladen om hun route volledig elektrisch te voltooien.
‘Meten is weten, maar analyseren is nog belangrijker,’ zegt projectleider Rob de Groot van Rijkswaterstaat. ‘Samen met TNO, ElaadNL en marktpartijen hebben we praktijkdata vertaald naar concrete handvatten voor het versnellen van laadinfra voor zwaar transport.’
Energie als sleutel tot succes
Volgens de onderzoekers is energie dé bepalende factor voor de businesscase: tot 50 procent van de kosten hangt samen met zowel de netaansluiting als de inkoop van stroom. Tegelijkertijd zorgt netcongestie voor vertraging, omdat exploitanten niet altijd zekerheid hebben over hun aansluiting. Ironisch genoeg kunnen laadpleinen juist ook bijdragen aan het verminderen van diezelfde netcongestie.
Het rapport behandelt vijf hoofdthema’s: ruimtelijke inrichting, techniek, logistiek, energie en de businesscase. Elk thema wordt vertaald naar praktische adviezen voor een succesvolle uitrol van publieke laadinfrastructuur.
Stresstests en praktijkproeven
Een opvallend onderdeel van het onderzoek was een intensieve testweek met vrachtwagens van DAF, Mercedes, Volvo en Renault. In 45 uur werden 70 laadsessies uitgevoerd – goed voor 3.000 volledig elektrische kilometers.
‘We weten nu hoe gemeenten slimme laadinfrastructuur kunnen verbinden met beleid en uitvoering, en hoe ze daarin regie kunnen nemen binnen de energietransitie,’ zegt Aard van Weezel van het Brabants Afval Team in Tilburg.
Blik op de toekomst
Het tussenrapport markeert het halvewegepunt van het kennisprogramma Living Lab Heavy Duty Laadpleinen. De metingen lopen door tot eind 2026, waarna begin 2027 het eindrapport verschijnt.
‘Dankzij het Living Lab kunnen we onze ervaringen delen én vergelijken met andere marktpartijen,’ vertelt Gerben van den Berg van WattHub. ‘Zo creëren we samen de blauwdruk voor een markt die op het punt staat om te groeien – van infrastructuur en bewegwijzering tot reserveringssoftware. Dat is de kracht van samenwerking.’
Komende winter volgt een nieuwe testweek met de nieuwste generatie elektrische vrachtwagens. Daarbij wordt niet alleen gekeken naar laadtijden, maar ook naar reserveringssystemen, energieverliezen, fabrikant-apps, nachtladen, gebruiksgemak en ad-hocbetalingen. Mogelijk vindt er ook een cybersecurity-experiment plaats, waarbij laadpleinen bewust worden gehackt om kwetsbaarheden op te sporen.
