Ontwerp Klimaatakkoord | Breed maatregelenpakket voor elektrisch vervoer met aanschafsubsidie voor particulieren

In het vandaag gepresenteerde ontwerp Klimaatakkoord wordt uitgebreid stilgestaan bij de stimulering van elektrisch vervoer. De door de sectortafel Mobiliteit voorgestelde maatregelen betreffen onder meer een een aanschafsubsidie voor particulieren die een elektrische auto kopen, verlaagde bijtelling voor zakelijke rijders, vrijstelling van de aanschafbelasting (bpm) tot 2025, en vrijstelling of verlaging van de motorrijtuigenbelasting (mrb).

2 miljoen elektrische auto’s
In het hoofdstuk Mobiliteit van het ontwerp Klimaatakkoord is een samenhangend pakket met normering, flankerend beleid, versnelde uitrol van de laadinfrastructuur en fiscale stimulering geformuleerd. Met deze maatregelen wordt beoogd de regeerakkoord-doelstelling te bereiken om in 2030 alle nieuwe personenauto’s emissieloos te laten zijn. Realisatie van deze doelstelling leidt tot een vloot van circa 2 miljoen elektrische auto’s en 3,5 megaton CO2-reductie. De benodigde energiebehoefte voor het laden van deze auto’s bedraagt 7.100 gigawattuur waarbij 1,8 miljoen laadpunten nodig zijn.

Breed maatregelenpakket
In het ontwerp Klimaatakkoord zijn rond elektrisch vervoer voor de volgende thema’s afspraken gemaakt:

• Normeren van elektrische voertuigen (nationaal en in EU-verband)
• Flankerende maatregelen
• Nationale Agenda Laadinfrastructuur
• Financiële en fiscale stimulering

Normeren van elektrische voertuigen
Voor het normeren van elektrische voertuigen zijn in het ontwerp Klimaatakkoord de volgende afspraken gemaakt:

• De Rijksoverheid blijft inzetten op stringentere EU-normen en trekt samen met koploperlanden op om elektrisch vervoer te stimuleren en maatregelen daarover af te stemmen.
• De Rijksoverheid en decentrale overheden zeggen toe dat bedrijven die hun wagenpark hebben verduurzaamd een voordeel krijgen bij relevante aanbestedingen, ofwel door een hoge mate van duurzaamheid te eisen, ofwel door duurzaamheid op te nemen als zwaarwegende wegingsfactor bij de gunning.
• Partijen (Rijksoverheid, BOVAG, RAI Vereniging en ANWB) spreken af te werken aan een verbeterde prijsvergelijking van fossiele brandstof en elektrische auto’s in de showroom en online, waarin alle vaste kosten over een nog vast te stellen periode (totale kosten van eigendom) zijn verwerkt.
• De Rijksoverheid zal zorgen dat het rijkswagenpark in 2028 volledig emissieloos is. Tevens wordt de hiervoor benodigde laadinfrastructuur bij rijksgebouwen en overige rijkskantoren en locaties gerealiseerd (circa 2.400 laadpunten).

Flankerende maatregelen
Voor de flankerende maatregelen zijn in het ontwerp Klimaatakkoord de volgende afspraken gemaakt:

• Communicatie:
  • Partijen (de leden van het Formule E–Team) starten in 2019, naast de eigen communicatie, een centrale campagne over de mogelijkheden, voordelen van en ervaringen met elektrisch rijden gericht op de juiste doelgroep(en) en met gerichte boodschap(pen) die (voor)oordelen van elektrisch rijden onder de aandacht moeten brengen. De campagne wordt gekoppeld aan de portal NederlandElektrisch.nl.
  • Partijen (ANWB, BOVAG, RAI Vereniging en Vereniging van Nederlandse Autoleasemaatschappijen VNA) zorgen in samenwerking met het Nationale Kennisplatform Laadinfrastructuur dat de kopers van elektrische auto’s bij de aankoop van hun auto geholpen kunnen worden met de aanvraagprocedures van de gewenste laadinfrastructuur.
• Batterijcheck en -garantie
  • Partijen (Rijksoverheid, ANWB, BOVAG, DOET, RAI Vereniging en de Vereniging Elektrische Rijders) zetten zich in om inzicht in de levensduur en oplaadcapaciteit van een gebruikte elektrische auto voor de consument. Ze voeren zo spoedig mogelijk een uniforme batterijcheck in. Zodra dit mogelijk is wordt aan de batterijcheck een garantietermijn verbonden.
  • (BOVAG, NVDE, RAI Vereniging, Vereniging DOET, Natuur & Milieu, Netwerkbeheerders en Autorecycling Nederland ARN) verkennen met de Rijksoverheid de mogelijkheden om een systeem te ontwikkelen, waarbij de gebruikte batterijen die niet door de fabrikant worden teruggenomen (recycling) tegen reële waarde ingezet kunnen worden, onder andere voor de stabilisatie van het elektriciteitsnetwerk.
• Elektrificeren in de lease
  • De VNA gaat in 2019 met een koplopergroep van autoleasemaatschappijen op basis van hun geleerde lessen, inventariseren welke knelpunten en belemmeringen moeten worden weggenomen om nog meer effectief elektrisch vervoer te kunnen aanbieden.
  • Een toenemend aantal autoleasemaatschappijen gaat toestaan dat hun elektrische private leaseauto’s door de leaserijder gedeeld mogen worden.
  • De autoleasebedrijven komen samen met andere partijen in de sector voor 2021 tot een branche-brede afspraak dat elektrisch leasen altijd wordt aangeboden onder vermelding van de totale kosten per maand, dus de vaste leaseprijs plus een schatting van de energiekosten - óók als de laadkosten geen onderdeel vormen van het leasecontract. Dat maakt een onder-aan-de-streep-vergelijking tussen een elektrische auto en een conventionele brandstofauto mogelijk, waardoor de consument een duidelijk beeld heeft van de totale kosten.
  • Partijen (ANWB, BOVAG, VNA, NVDE, Natuur & Milieu, Vereniging DOET en de Vereniging Elektrische Rijders) onderzoeken in 2019 de haalbaarheid van het leasen van tweedehands elektrische auto’s. Hun aanbevelingen voor een kansrijke occasionleasemarkt worden voor 1 januari 2020 gepubliceerd.
• Elektrificeren autodelen:
  • Gemeenten, overheidsdiensten en bedrijven stellen hun elektrische deelauto’s waar mogelijk open voor gebruik buiten kantooruren door burgers..
  • De Rijksoverheid, brancheorganisaties, gemeenten, provincies en bedrijfsleven onderzoeken de mogelijkheden van een campagne autodelen.
• Elektrificeren van tweewielers
  • Partijen (Rijksoverheid, BOVAG, RAI Vereniging en Vereniging DOET) werken samen aan de transitie naar 100% emissieloze snorfietsen. Vanaf 1 januari 2025 zullen alle nieuwverkopen van snorfietsen op de Nederlandse markt emissieloos zijn. De Rijksoverheid zal zorgen voor een gelijk speelveld op de Nederlandse markt.
  • Partijen (Rijksoverheid, BOVAG en RAI Vereniging) streven er naar om de nieuwverkoop van bromfietsen vóór 2030 over te laten gaan naar emissieloos, analoog aan de personenauto

Nationale Agenda Laadinfrastructuur
Voor de Nationale Agenda Laadinfrastructuur zijn in het ontwerp Klimaatakkoord de volgende afspraken gemaakt:

• Het versnellen van het proces en het vaststellen van basisvoorwaarden voor de uitrol van publieke laadinfrastructuur voor elektrische voertuigen:
  • In regio’s en gemeenten eind 2020 plaatsingsbeleid inclusief uitrolplanning voor publieke laadinfrastructuur vast te stellen. Het plaatsingsbeleid wordt elke twee jaar geactualiseerd.
  • Gemeenten en regio’s te ondersteunen met handreikingen en tools.
• Het verbeteren van de informatievoorziening over de locatie en beschikbaarheid van laadpunten, laadprijstransparantie, gebruik van open protocollen in de laadketen en een open laadmarkt. Door onder andere:
  • De inrichting van een nationaal toegangspunt voor data over laadpunten, waarmee service providers en laadpaalexploitanten uiterlijk 1 augustus 2019 hun statische en dynamische basisinformatie over alle (semi-)publiek toegankelijke laadpunten uitwisselen.
  • De afspraak dat uiterlijk 1 augustus 2019 alle service providers en laadpaalexploitanten op toegankelijke en transparante wijze aan de EV-rijder de prijs van elk type laadsessie weergeven.
  • Vóór de zomer van 2019 te komen tot één effectief, goed in te passen pictogram voor alternatieve brandstoffen op borden langs de (snel)weg, dat voldoende duidelijk is voor rijders van elektrische voertuigen.
• Het inzetten van smart charging om te zorgen voor een stabiel elektriciteitsnetwerk waarin optimaal gebruik gemaakt kan worden van hernieuwbare energie en de voordelen daarvan voor EV-rijders. Onder andere door:
  • Het opzetten en optimaliseren van marktmodellen waarin het potentieel van slimme energieoplossingen zoals smart charging gerealiseerd kan worden.
  • Gesignaleerde knelpunten in nieuwe marktmodellen voor slim laden via experimenten en wetgevingstrajecten in nieuwe regulering om te zetten.
  • De huidige laadinfrastructuur smart charging ready te maken en het onderzoeken en ontwikkelen van nieuwe architectuuropties voor smart charging.
• Het toekomstbestendig maken van laadinfrastructuur door in te zetten op innovatie.
• Het realiseren van robuuste laadinfrastructuur voor (stads)logistiek die een verdere ingroei en ontwikkeling van elektrificering van mobiele werktuigen en elektrisch vervoer van goederen mogelijk maakt. Onder andere door:
  • Voor zwaar transport in te spelen op de groeiende behoefte aan het inzetten van zero-emissie zware trucks. Deze zware trucks vragen nieuwe laadoplossingen met een groter vermogen en hebben daarmee een grotere impact op het energienet.
  • Voor stadslogistiek per sector te kijken naar het laadgedrag en de laadbehoefte om zodoende de optimale laadlocaties en de noodzaak voor (lokale) verzwaring van het energienet te bepalen.
  • Voor binnenvaart onderzoek te doen naar benodigde laadinfrastructuur (batterij- en waterstof-elektrisch) voor het uitvoeren van pilots met elektrische binnenvaartschepen.
  • Voor mobiele werktuigen onderzoek te doen naar oplossingen voor laadinfrastructuur.

Financiële en fiscale stimulering
Voor financiële en fiscale stimulering van elektrische voertuigen zijn in het ontwerp Klimaatakkoord de volgende afspraken gemaakt:

• Emissieloze auto’s blijven vrijgesteld van het betalen van de bpm tot en met 2024.
• Emissieloze auto’s blijven tot 2025 vrijgesteld van het betalen van (het rijksdeel van) de mrb. Vanaf 2025 betalen emissieloze auto’s een oplopend percentage van (het rijksdeel van) de mrb beginnend bij 25 procent (2025) tot 45 procent (2030). Plug-in hybride elektrische auto’s (phev’s) betalen mrb met een correctiefactor vanwege het zwaardere gewicht ten opzichte van brandstofauto’s.
• Voor particuliere emissieloze auto’s komt een aflopende kostenefficiënte aanschafsubsidie die begint met 6.000 euro per auto (2021) en daalt naar 2.200 euro per auto (2030). Deze aanschafsubsidie is beschikbaar voor nieuw verkochte auto’s tot een maximum van 60.000 euro waarbij de subsidie vanaf een aanschafbedrag van 40.000 euro tot 60.000 euro lineair afloopt. De regeling wordt opgezet als een doelsubsidie met een gemaximeerd subsidiebedrag en een subsidieplafond op basis van nieuwverkooppercentages. Met deze subsidie wordt gemiddeld ongeveer de helft van het verschil in aanschafprijs ten opzichte van brandstofauto’s gedekt waardoor de elektrische auto zich eerder terugverdient voor de consument.
• Voor zakelijke emissieloze auto’s wordt over een maximum van 50.000 euro van de catalogusprijs (voor batterij-elektrisch) een verlaagde bijtelling gehanteerd. De verlaagde bijtelling begint bij 8 procent (2021) en stijgt van 10 procent in 2023 en 2024 door naar 20 procent in 2030. Jaarlijks wordt gemonitord en zonodig aangepast om overstimulering te voorkomen, waarbij het ingroeipad leidend is.

Monitoring
De partijen spreken in het ontwerp Klimaatakkoord ook af mee te werken aan de jaarlijkse monitoring van de maatregelen in het kader van het Klimaatakkoord die door de Rijksoverheid wordt uitgevoerd vanaf 2019. De monitoringsgegevens worden besproken in het Formule E-Team. Op basis van de monitoring zullen stimuleringsmaatregelen worden herijkt en kan flankerend beleid bijvoorbeeld worden geïntensiveerd en kunnen partijen op de voortgang worden aangesproken.