Opnieuw forse groei laadpunten elektrische auto’s, zorgen over gebrek aan prijstransparantie

Het aantal laadpunten in Nederland is vorig jaar opnieuw fors gegroeid. In Nederland staan per eind maart 2024 674.000 private, (semi) publieke laadpunten en snellaadpunten voor elektrische auto’s. Dit is een stijging van ruim 30 procent vergeleken met het jaar ervoor. Dat meldt de Nationale Agenda Laadinfrastructuur (NAL) in de Voortgangsrapportage 2023. Het gaat om

Verdere versnelling odig
Sinds de start van de NAL in 2019 is er elk jaar sprake van een stijging van de groei van het aantal laadpunten. Desondanks is er de komende jaren een verdere versnelling nodig volgens de NAL. Gerben-Jan Gerbrandy, voorzitter NAL. ‘We liggen tot op heden op koers. De toename van het aantal laadpunten heeft de forse groei van elektrisch auto’s goed kunnen bijbenen. Het tempo waarin we laadpunten plaatsen is in 2023 tot een record gestegen tot ruim 1.900 nieuwe laadpunten gemiddeld per maand. Het tempo moet de komende jaren fors omhoog om de verwachte groei van elektrisch vervoer de komende periode bij te houden. Naast uitbreiding van het aantal laadpunten is het slimmer benutten van de capaciteit van het netwerk van cruciaal belang om te voorkomen dat we achterop raken.’

De NAL heeft als opgave voldoende laadinfrastructuur te realiseren zodat een snelle transitie naar elektrisch vervoer mogelijk wordt gemaakt. Gemeenten en NAL-regio’s hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de uitrol van publieke laadinfrastructuur.

80 procent dekkend
De ambitie van de NAL is een landelijk dekkend, toegankelijk en toekomstbestendig laadnetwerk in 2030. Vorig jaar lanceerde de NAL een interactieve kaart waarop de dekkingsgraad visueel wordt weergegeven, inclusief ‘witte vlekken’ waar nog geen publieke laadpunten staan. Het uitgangspunt is dat in elke buurt, met uitzondering van het landelijke gebied, een laadpunt op loopafstand beschikbaar moet zijn. Per 31 maart 2024 bereikte het landelijk netwerk een dekkingsgraad van 80 procent. In 2023 was dit, per 31 maart, in een nog 71 procent.

De verhouding tussen publiek en thuis laden verschilt sterk per regio, zo blijkt uit de gepresenteerde cijfers. Dit komt doordat inwoners in bepaalde regio’s vaker over een eigen oprit of eigen parkeerplaats beschikken. In de stedelijke gebieden is dit minder het geval waardoor het aantal private laadpunten in verhouding lager is en men meer op de publieke laadinfrastructuur aangewezen is. In de landelijke regio’s, Oost voorop, laadt 82 procent van de elektrische rijders thuis; landelijk is dit percentage 67 procent. De groei van het aantal plekken, 863, waar je kunt snelladen zorgde ervoor dat dit nu mogelijk is bij ruim 20 procent van het aantal tankstations in Nederland.

Hoger plaatsingstempo
Het plaatsingstempo van de laadinfrastructuur is de afgelopen jaren gestegen. Door grotere aantallen kan er vaak efficiënter worden gewerkt en gemeenten en netbeheerders hebben hun werkwijzen aangepast zodat plaatsing sneller kan gaan. Voor 2019 werden er gemiddeld rond de 400 laadpunten per maand geplaatst. Sindsdien ligt het plaatsingstempo flink hoger. Van 800 laadpunten per maand in 2019 tot 1.500 in 2022 en in 2023 een toename tot ruim 1.900 per maand. De toename geldt voor elke regio, in de G4-steden zien we alleen een dip, omdat het aantal geplaatste laadpunten in 2023 licht is afgenomen. Dit is deels te verklaren doordat er laadpunten in voorraad staan die nog geplaatst moeten worden. Dat zijn laadpunten waarvoor al een verkeersbesluit is doorlopen en die alleen nog geïnstalleerd moeten worden. Tekorten in uitvoeringscapaciteit bij de netbeheerder en installateurs hebben gezorgd voor deze vertraging.

In 2023 hebben gemeenten en NAL-regio’s steeds vaker publieke laadpunten proactief en datagestuurd geplaatst. Bij datagestuurd plaatsen wordt gekeken naar de laaddruk in bepaalde gebieden: hoeveel auto’s maken gebruik van een laadpunt? Bij een hoge laaddruk worden vervolgens laadpunten bijgeplaatst. Proactief plaatsen zorgt ervoor dat EV-rijders van meer laadpunten gebruik kunnen maken. In regio’s G4 en Oost is het aantal proactief geplaatste laadpunten bijna vergelijkbaar met het aantal laadpunten op aanvraag.

Logistiek
Ook voor, zwaardere, elektrische vrachtwagens wordt hard gewerkt aan een landelijk basisnetwerk. De eerste laadlocaties zijn inmiddels gerealiseerd en steeds meer ontwikkelaars en exploitanten tonen interesse bij gemeenten, provincies en het Rijk voor de ontwikkeling van laadpleinen op strategische locaties. De NAL lanceerde vorige week een interactieve laadkaart voor zwaar vervoer die inzichtelijk maakt waar op dit moment geschikte publieke laadpunten zijn voor zwaar vervoer.

Netbewust laden
In 2023 is de krapte op het elektriciteitsnet verder toegenomen. Extra maatregelen zijn nodig anders ontstaan de komende jaren risico’s voor stroomuitval op piekmomenten in delen van Nederland waar het net overbelast raakt. Slim laden is een noodzakelijke voorwaarde om te zorgen voor een stabiel en betaalbaar elektriciteitsnetwerk. Slim laden maakt vraagsturing en tijdelijke opslag via miljoenen elektrische voertuigen mogelijk. Binnen het actieplan ‘Slim laden voor Iedereen’ werkt de NAL samen om te zorgen dat 60 procent van alle laadsessies slim zijn in 2025. Vorig jaar is gewerkt aan een handreiking netbewust laden. Met netbewust laden kan overbelasting van het lokale net door pieken in de vraag worden voorkomen. In de handreiking is uitgewerkt hoe netbewust laden door gemeenten en regio’s vertaald kan worden naar eisen voor contracten voor publieke laadinfrastructuur. Op dit moment vindt in 3,9 procent van de publieke laadsessies netbewust laden plaats. Dit percentage zal de komende jaren door de uitrol van netbewust laden op publieke laadpunten flink gaan stijgen. In regio’s Noord en Noordwest geldt netbewust laden al voor de nieuwe laadpunten die dit jaar geplaatst zullen worden.

Gebrek aan prijstransparantie
De NAL is vorig jaar met diverse belanghebbenden gestart met een actieplan om prijstransparantie te verbeteren. De elektrisch rijder moet in staat zijn om de kosten van elektrisch rijden te beperken en de kosten af te zetten tegen de geboden kwaliteit. In het Laadonderzoek 2023 is geconstateerd dat ongeveer de helft van de e-rijders vaak niet of nooit de prijs weet bij een openbare laadpaal. Het onderzoek ‘Benchmark Prijstransparantie 2023’ van NAL-partner NKL laat zien dat de prijstransparantie achteruit gaat.

Gerben Jan Gerbrandy: ‘Het gebrek aan prijstransparantie is voor de NAL een reden voor zorg. Vertrouwen van consumenten is essentieel voor de grootschalige overstap naar elektrisch rijden. Prijstransparantie geeft vertrouwen aan elektrisch rijders en bevordert concurrentie. De noodzaak voor transparantie wordt alleen maar groter. De beweeglijke energiemarkt en uiteenlopende laadtarieven verhogen het belang van prijstransparantie. Daarnaast zullen in de komende jaren dynamische prijzen en slim en bi-directioneel laden een goed inzicht in laadprijzen vragen. ‘

Lees hier de volledige voortgangsrapportage van de NAL.