Sterke groei van elektrisch bouwen verwacht, ElaadNL presenteert ladder van laden

Elektrisch bouwen groeit naar verwachting sneller dan eerder gedacht. Dat geeft uitdagingen om elektrisch bouwmaterieel van stroom te voorzien in tijden van netcongestie. Om die reden introduceert ElaadNL de ‘ladder van laden voor elektrisch bouwen’. Hierin staan verschillende laadoplossingen gerangschikt op wenselijkheid vanuit het maatschappelijke belang. 

Nieuwe outlook
ElaadNL heeft een nieuwe editie van zijn Outlook voor elektrisch bouwen gepresenteerd. De vorige editie verscheen 3 jaar geleden in de 2024-versie staan verschillende groeiscenario’s van elektrische mobiele werktuigen.

De onderzoekers van ElaadNL onderzochten de verwachte stroomvraag als gevolg van de elektrificatie van het materieelpark in de bouw. Het gaat daarbij om de bouw van woningen, kantoren, bedrijven maar ook infrastructurele werken als dijken, tunnels, bruggen en sluizen en de verzwaring van onze energienetten.

Noodzaak toegenomen
Ten opzichte van een eerdere editie is de noodzaak van zero-emissie bouw toegenomen, vanuit klimaatbeleid, gezondheid en luchtkwaliteit maar met name ook vanwege de noodzaak om de stikstofuitstoot te verminderen. Door een rechterlijke uitspraak van november 2022 heeft de bouw niet langer een vrijstelling voor wat betreft stikstofuitstoot.

Hierdoor is emissieloos bouwen in de buurt van een Natura 2000-gebied in principe de enige manier om nog te kunnen bouwen. De beschikbaarheid van elektrisch bouwmaterieel neemt toe, al betreft het hier nog deels ombouw van bestaande brandstofmodellen. Ook zijn er nog wel belangrijke stappen te zetten in de standaardisatie van laadoplossingen.

2,3 terawattuur
De onderzoekers verwachten een grotere groei van de elektrificatie van de bouw. De groei is door de onderzoekers uitgewerkt in drie scenario’s: hoog, midden en laag. Op basis van verschillende uitgangspunten verschilt het jaar waarin de instroom 100 procent elektrisch is en het jaar wanneer het volledige materieel geëlektrificeerd is.

De totale elektriciteitsvraag in de bouwsector komt volgens de onderzoekers van ElaadNL in het middenscenario uit op 1 terawattuur in 2035 en 2,3 terawattuur in 2050. In vergelijking met de elektrificatie van andere sectoren komt deze markt wat later op gang en duurt het nog even voordat deze geheel volwassen is. Wel verwachten de onderzoekers op termijn een sterke stijging.

Complex en uitdagingen
De elektrificatie van de bouw is complex en geeft volgens de onderzoekers extra uitdagingen ten opzichte van andere sectoren. Het gaat ook om zwaar materieel dat relatief veel vermogen en dus stroom nodig heeft om het werk te kunnen doen.

Tijdens de bouwfase – en dan met name aan het begin – is extra stroom nodig om de mobiele werktuigen op te laden op plekken waar het stroomnet nog onvoldoende of niet is gerealiseerd. De hoge stroomvraag is bij projecten bovendien slechts tijdelijk van aard. Daarnaast heeft de bouw te maken met lijnprojecten – zoals een dijkverzwaring – waarbij over langere afstanden stroom nodig is, wat de vraag nog complexer maakt. Naast mobiele werktuigen is er ten slotte ook stroom nodig voor elektrisch bouwtransport met bestelbusjes en e-trucks. Deze factoren maken dat de stroomvoorziening een grote uitdaging is. Maar ook zaken als standaardisatie van laadoplossingen en veiligheid vragen om extra aandacht in deze transitie, om opschaling snel en veilig mogelijk te maken.

Keuzehulp
Om bouwbedrijven en opdrachtgevers bij de transitie te ondersteunen ontwikkelde ElaadNL in overleg met de netbeheerders de ‘Ladder van laden voor elektrisch bouwen’. Vanuit het beheer van het stroomnet en het maatschappelijke belang, is de meest gewenste situatie dat geladen kan worden op bestaande laadinfrastructuur en op bestaande stroomaansluitingen rondom de bouwlocatie. Ook flexibele oplossingen zoals verwisselbare accupakketten of grote batterij-containers die elders geladen worden, passen prima. Daarna komt het naar voren halen van een toch al noodzakelijke netaansluiting zoals dat kan bij een nieuwbouwwijk.

Omdat de capaciteit van netbeheerders voor het aanleggen van nieuwe aansluitingen beperkt is, is deze optie al wel minder wenselijk. Minst wenselijk is het aanvragen van een tijdelijke netaansluiting die alleen voor de bouwfase nuttig is. Soms kan het niet anders, maar als er andere oplossingen zijn verdienen deze de voorkeur. In alle gevallen is het tijdig in kaart brengen van de verwachte vermogensvraag cruciaal. Ook in de bouw is het zogenaamde netbewust laden belangrijk. Hierbij wordt vooral geladen tijdens daluren in het stroomgebruik, bijvoorbeeld in de nacht. In veel gevallen kan dat in de bouw prima omdat de werktuigen dan toch stil staan.